Laat je favoriete gereedschap fotograferen en zie het eind dit jaar terug in het kunstwerk Tútsjend Ark (zoenend gereedschap) in Drachten. Kunstenaar Loes ten Anscher maakt ter ere van het 102-jarig bestaan van de Drachtster Dada-beweging een kunstwerk dat een ode brengt aan het Drachtster handgereedschap. Innovatiecluster Drachten zorgt achter de schermen voor de technische ondersteuning die dit kunstwerk tot leven brengt.

Voor het kunstwerk zetten Ten Anscher en haar team op 26 en 27 januari het favoriete handgereedschap van Drachtsters op de foto. Dit gebeurt van 11.00 uur tot 17.00 uur aan de Zuiderbuurt 57. Van het gefotografeerde gereedschap maakt Loes silhouetten. ,,Deze versieren straks allemaal het lichtgevende plafond in de Woksteeg’’, legt de kunstenares uit. ,,Het plafond reageert via een innovatieve techniek op de ‘onderdoor-gangers’. Die als het ware het gereedschap wakker kussen.’’

Blozen en zoenen

Na de fotosessie scannen medewerkers van hightechbedrijf Stork Turbo Blading in Sneek vijf geselecteerde gereedschappen. Met behulp van een speciale 3D-scanner en speciale software door Stork ontwikkeld, worden er manshoge modellen van gemaakt die in de Kerkstraat komen te hangen. ,,Van de eerste klauwhamer hebben we inmiddels een 3D-model gemaakt. Dit model is opgeschaald van 35 centimeter naar een hamer van 2 meter’’, vertelt Gerrit Mulder, manager engineering & quality control bij Stork. Het kleine schaalmodel was volgens hem te gedetailleerd, waarna het is omgezet naar een grof driehoekig vlakkenmodel. Daarvan is door een gespecialiseerd bedrijf het eerste prototype op schaal van 1 op 1 gemaakt. ,,Het is de bedoeling dat de vijf gereedschappen ronddraaiende lampionnen worden, die elkaar van tijd tot tijd blozend gaan zoenen.’’

Dada en De Stijl

De gebroeders Thijs en Evert Rinsema, eigenzinnige en veelzijdige schoenmakers uit Drachten, vormen de inspiratie voor de te maken kunstwerken. ,,Zij waren ongeveer 100 jaar geleden de spil in de Drachtster DADA-beweging’’, legt Ten Anscher uit. ,,In die tijd maakte men de mooiste producten met behulp van louter handgereedschap. Het ambacht vierde hoogtij.’’ Tijdens de eerste wereldoorlog waren de broers Rinsema bevriend geraakt met beeldend kunstenaar, dichter, schilder en architect Theo van Doesburg. Die richtte later de Stijl op en Drachten dankt aan hem de Papagaaibuurt. Doesburg bracht Kurt Schwitters naar Drachten. Die schreef het ‘Wij w88888888’-gedicht, maar is vooral bekend van zijn collages van gevonden papiertjes. In Drachten maakte Schwitters samen met schoenmaker Thijs Rinsema collagedoosjes die werden uitgevoerd door een Drachtster meubelmakerij. In de door Ten Anscher te maken kunstwerken krijgt het Drachtster handgereedschap die hoofdrol weer terug.

Het kunstwerk is vanaf eind 2019 te zien in de Woksteeg en de Kerkstraat in Drachten.