Wie ultra precieze onderdelen, componenten of systemen zoekt ‘on the edge of technology’ komt bij NORMA in Drachten terecht. De voormalig gereedschapsmaker van Philips is wereldwijd voorkeursleverancier van de high tech industrie en één van de weinige bedrijven die een nauwkeurigheid van (minder dan) één duizendste millimeter kan garanderen.

Door Berend Henk Huizing

Protonenbestraling is een nieuwe bestralingstechniek om kanker te behandelen. Artsen kunnen met een speciale pencilbeam straling op diepte afgeven en zo heel gericht een tumor behandelen. Door deze techniek komt er nauwelijks straling vrij op ander weefsel dan de tumor, waardoor gezond weefsel beter gespaard kan worden. In Nederland wordt deze vorm van bestraling nog niet gegeven, in Duitsland en Zwitserland wel. ,,Voor de fabrikant van deze bestralers maken wij enkele van de meest kritische onderdelen’’, vertelt Lars de Groot, plantmanager van Norma Drachten uit. ,,Wij hoeven niet zozeer iets te weten over hoe het apparaat werkt, wij moeten wél weten hoe de functie die het apparaat uitoefent er het best uit kan zien. Daarom werken we nauw samen met onze opdrachtgevers. We leveren uitsluitend maatwerk en daarvoor is samenwerking met de opdrachtgever essentieel.’’

,,Veel techneuten vinden het hier echt een snoeppot.’’

Norma is een hightech eerstelijns toeleverancier die zeer nauwkeurige onderdelen maakt met afmetingen kleiner dan een paperclip tot de grootte van een schoenendoos. Bovendien worden deze onderdelen gemaakt van verschillende materialen zoals roestvrijstaal, aluminium en de exotische materialen Molybdeen en Tantaal. Voorbeelden hiervan zijn gereedschappen voor de kappen van scheerapparaten bij Philips en machineonderdelen en samenstellingen voor de chipproductie bij ASML. De high tech onderneming is een van de weinigen ter wereld die een nauwkeurigheid van minder dan één duizendste millimeter kan garanderen. ,,Onze voornaamste markten zijn defensie, optische- en consumer onderdelen en de medische industrie. Die hebben allemaal behoefte aan precisieonderdelen voor componenten waar er vaak maar een van is. Bovendien vragen onze klanten een zeer hoge leverbetrouwbaarheid en die kunnen we waarborgen. De letters van onze naam staan niet voor niets voor Nie Ohne Richtiges Messen Arbeiten. Wij weten zeker wat we maken, de kwaliteit van onze producten staat ver bovenaan.’’ Klanten van Norma moeten er voor 100 procent van op aankunnen dat wat ze krijgen goed is en langjarig geleverd kan worden. ,,Wij zijn in staat om jarenlang tien producten per week te leveren. Je moet beiden kunnen: nieuwe klanten aan het beste proces helpen en daarnaast de klant langdurig voorzien van de beste onderdelen.’’

Moore

De kracht van Norma zit volgens De Groot in de ruime ervaring op het gebied van ultraprecisie activiteiten. ,,Waar andere leveranciers stoppen gaan wij door, daar staan wij om bekend. ‘Nee’ verkopen we niet en samen met klanten zoeken we altijd naar mogelijke oplossingen. Zo proberen wij het onmogelijke mogelijk te maken. Dat zit in onze bedrijfscultuur.’’ Natuurkundigen die wetenschappelijk alle materialen doorrekenen heeft Norma niet in dienst. ,,Onze productiemedewerkers zijn technisch geschoold en doordat ze vanaf het begin meelopen met ervaren collega’s en specifieke vakopleidingen krijgen is hun leercurve sterk. Hierdoor stijgt hun kennisniveau en neemt de kwaliteit en nauwkeurigheid van onze producten sterke toe. De ‘wet van Moore’ gaat voor ons dan ook bijna op. We werken steeds preciezer: zaten we tien jaar geleden op 10 µm, nu is dat 1 µm. De onderdelen die we vandaag maken zijn veel nauwkeuriger en moeilijker te fabriceren dan vorig jaar. En dat is elk jaar zo. Dat betekent dat we blijvend investeren in onze mensen en machines.’’ Dat Norma een aantrekkelijke werkgevers is blijkt wel uit het grote aantal aanvragen voor stages en open sollicitaties. ,,Mensen komen hier werken vanwege de hardcore techniek, op de grens van het maakbare, ook al maken we geen herkenbaar product zoals een auto. Je werkt hier met de beste machines en hebt de vrijheid om ze zelf te mogen bedienen. Veel techneuten vinden het hier echt een snoeppot.’’

3D printing

Om voorop te blijven lopen is Norma gestart met een nieuw avontuur, 3D printing. De huidige techniek die Norma gebruikt haalt materiaal weg om producten te maken. Denk bijvoorbeeld aan het frezen van metaal. Bij 3D printing is de productiemethode precies andersom: producten beetje bij beetje opbouwen. ,,Dat vraagt om een andere manier van werken en dus om een andere manier van denken. Daarom doen wij mee met het 3D-project van het Innovatiecluster Drachten.’’ De high tech bedrijven schaffen samen een industriële 3D-printer aan. ,,Alleen hadden we dit nooit gekund, maar samen kunnen we genoeg geld bij elkaar leggen om een of twee printers te kopen.’’ Norma levert in dit project de kennis van machines en het onderhoud ervan. ,,Zo moet je bijvoorbeeld goed nadenken over het schoonhouden van de machines, het tijdig vervangen van slijtdelen en de beheerlast van zo’n machine. Onze kennis en ervaring hoe materialen zich gedragen blijkt zeer waardevol.’’ Zodra de machines er zijn gaat de high tech onderdelenmaker ze testen en uitproberen. ,,We moeten leren hoe materialen zich gedragen als ze worden opgebouwd in plaats van weggefreesd. De kwaliteit moet immers uitstekend zijn zodat onze producten betrouwbaar blijven. Uit die tests kan komen dat bepaalde materialen geschikt zijn en andere niet.’’ Misschien worden er binnen enkele maanden al kleine series geproduceerd, maar De Groot verwacht niet eerder dan over twee jaar eigen 3D printers in de productie te hebben. ,,We willen dus op tijd weten wat er wel en wat er niet mee kan. De verwachting is dat, vanwege de hoog nauwkeurige producten die wij maken, er na het 3D printen altijd een nabewerking nodig zal zijn en dat voor sommige producten het 3D printen te lang duurt of te duur is waardoor conventionele machines bruikbaar blijven.’’

Norma

In 1954 richtte de Oostenrijker Georg Blaim in Hengelo het bedrijf Norma op, ‘Nie Ohne Richtiges Messen Arbeiten’. Blaim was eigenzinnig, iets wat nog steeds kenmerkend is voor het bedrijf. In 2006 loopt Norma een omvangrijke opdracht mis, omdat het ‘te klein’ zou zijn. De directie besluit mede daarom door overnames verder te groeien. Zo wordt in Hengelo de machinefabriek van elektronicaconcern Thales overgenomen en in Drachten de machinefabriek van Philips. In mei 2014 neemt Norma engineeringsbureau Mecon over. Norma Groep telt 400 medewerkers en vier vestigingen.