Na een big data-college van professor dr. ir. Bayu Jayawardhana van de Rijksuniversiteit Groningen, beleven de managers een high tech safari naar YP Your Partner en BD Kiestra.

Hoe gaan wij met data om? En wat kan onze data voor onze klanten betekenen? Gastheer Klaas Jan Hutten, Directeur Industrie bij ING, geeft kort en bondig zijn ontluisterende antwoorden. ,,Wij kunnen al eerder dan de ondernemer voorspellen hoe het met zijn bedrijf gaat. En aan surfgedrag van onze klanten kunnen we bijvoorbeeld zien dat ze gespannen zijn over de ontwikkeling van hun beleggingsportefeuille.’’ Algoritmen blijken het toverwoord. Volgens Hutten gaan verdienmodellen en de ontwikkeling van kostprijzen drastisch veranderen. ,,We leven in een fantastische periode’’, jubelt hij, ,,maar de aanlevering van grondstoffen en de toestroom van personeel knelt op steeds meer plaatsen. Dit is een signaal dat de economische groei zal afnemen.’’ Daarom adviseert Hutten de industrie om juist nu je bedrijf klaar te maken voor de toekomst. ,,Deze periode van cash is bij uitstek geschikt om de transitie door te gaan.’’

Flintstone

Deze transitie is volgens professor Jayawardhana alleen te maken als de communicatie tussen industrie en kennisinstellingen optimaal is. ,,Zonder verdergaande kennis van de mogelijkheden om data te interpreteren en te gebruiken mist de industrie de aansluiting bij de nieuwste ontwikkelingen. Dan heeft China ons zo ingehaald.’’ Dit klinkt een beetje dreigend uit de mond van de professor, en zo is het misschien ook een beetje bedoeld. Als we niet vernieuwen, missen we de boot. Als voorbeeld van die verstrengeling van kennisinstelling en industrie toont hij het project Ocean Grazer, waarvan hij de co-founder is. ,,Met dit project geven we antwoord op de groeiende vraag naar duurzame energie en laten we zien hoe je big data voor je kan laten werken.’’ Met Fred Flinstone als voorbeeld laat de professor zien hoe in de prehistorie en later big data, de informatie die in de omgeving aanwezig was, al geïnterpreteerd werd. ,,Met de sterrenhemel konden de mensen navigeren en aan de hand van de natuur konden weersvoorspellingen gedaan worden.’’ Dit soort ‘voorkennis’ hebben we nu ook dankzij onze datastromen. ,,Het is belangrijk dat we de data goed leren interpreteren en daarna koppelen aan bijvoorbeeld onze productieprocessen, in combinatie met slimme software, sensoren en camera’s. Het resultaat is voorspellend onderhoud en daarmee de verlenging van de levensduur van machines.’’

Machinelearning

Dat is precies wat Theun Prins, eigenaar van YP Your Partner, doet. Hij haalt data uit processen en machines en visualiseert dit, zodat gebruikers er met hun kennis en ervaring conclusies uit kunnen trekken. ,,Als je 24 graden ziet weet je nog niks. Maar als je het ziet in het ziekenhuis op een display naast het bed van een patiënt en het gaat over lichaamstemperatuur, dan weet je dit is niet goed. Met alleen de data kun je niks, je hebt de omgeving nodig en kennis om het juist te interpreteren om het te kunnen gebruiken.’’ Prins ontwikkelt voor klanten proces- en machinebesturing op afstand. Remote monitoring noemt hij dat. ,,Wij verhogen met onze systemen niet alleen de uptime van machines en installaties, maar door ‘machinelearning’ weten onze klanten nu bijvoorbeeld precies wanneer onderdelen aan vervanging toe zijn en hoeven dus niet eerder dan nodig onderhoud te plegen.’’ Prins kent de waarde van contextinformatie, maar signaleert dat de meeste bedrijven hier nog niks mee doen om hun machines slimmer te maken. ,,Daarom blijven mensen nog steeds noodzakelijk om informatie te interpreteren.’’ Het duurt volgens Prins niet lang meer dat machines zelf de context interpreteren.

Slim samenwerken

Iedereen weet dat de levenscyclus producten korter wordt, de eisen van de markt steeds hoger en de marges kleiner. De ‘time to market’ is belangrijker dan ooit. ,,Wij verbinden op dit moment al meer dan 50 duizend systemen en installaties met onze C.A.R.S. software objecten en zetten de data om in waardevolle informatie. Zo creëren wij waarde uit data die lijdt tot actie, zoals energiebesparing, voorspeldend onderhoud of alles weten over je processen.’’ De weg naar succes met data is volgens Prins sensoring, connectiviteit, collection, analyse en actie. Ook hier weer een klinkend voorbeeld, de bananenrijpmachine van high tech partner VDH Products uit Roden. Binnen twee jaar tijd is dit product in 25 landen verkocht. De key to succes? Open communicatie over de functie-eisen en de mogelijkheden. ,,Dat is cruciaal, vertrouwen in elkaar, samenwerken en erkennen dat er meer slimme mensen buiten je bedrijf dan binnen je bedrijf werken. Dus, data in de cloud aangevuld met kennis is het succes ‘to make or save money’.’’

Bacteriën

BD Kiestra maakt heel anders gebruik van big data. Zij zetten data in combinatie met kennis en omgevingsfactoren in om mensenlevens te redden. ,,Met ons systeem kunnen artsen binnen 24 uur bepalen door welke bacterie iemand ziek is geworden en welk antibioticum gegeven moet worden.’’ Jan Lucas, manager R&D bij BD Kiestra, vertelt dat dit proces nog geen tien jaar geleden meer dan vijf dagen duurde. ,,Wat wij doen is belangrijk werk. We hebben de onderzoektijd drastisch verkort en artsen kunnen bovendien met zekerheid het juiste antibioticum geven, zo wordt onnodige resistentie bovendien voorkomen.’’ Lucas legt uit dat wereldwijd het aantal geschoolde microbiologen onvoldoende is om alle laboratoria te bemensen. ,,De vraag naar automatisering neemt hierdoor sterk toe.’’ Laboratoria zijn volgens hem in de helft van de tijd bezig met het uitsluiten van ziektes. ,,Met ons systeem voegen we waarde toe door niet alleen uit te sluiten, maar ook door te noemen wat er dan wél zit. Zo kan bepaald worden welk antibioticum nodig is en helpen we artsen écht in hun werk.’’ De labmachines doen dit door beelden te maken in een tijdreeks in verschillende lichtgolven en kleuren. Een algoritme maakt gebruik van verschillende aspecten om vervolgens vast te stellen welke bacterie er groeit. ,,Daarnaast gebruiken we big data om de klinische uitkomst te optimaliseren.’’ Dat is precies wat de oprichter van BD Kiestra voor ogen had, toen hij in de jaren ’90 in het ziekenhuis terecht kwam. Daar bleef hij lang in onzekerheid over zijn diagnose, omdat al het onderzoek handmatig gedaan werd. De ultieme droom van BD Kiestra is volgens Lucas dan ook om alle beelden en resultaten van alle klanten wereldwijd samen te brengen. ,,Hiervan leren onze algoritmen en kunnen we niet alleen snel bepalen welke bacterie er groeit, maar ook of er een nieuwe bacterie groeit.’’

Industrietop

De High Tech Safari Industrie Noord-Nederland wordt jaarlijks georganiseerd door ING, FME en Innovatiecluster Drachten. Doel is om het Noordelijke bedrijfsleven bewust te maken van de zeer snelle ontwikkeling van de industrie naar smart factory’s en de bepalende invloed van digitalisering in productie, bedrijfsvoering en verkoop.